Turew (wieś w województwie wielkopolskim)
wieś | |
Pałac w Turwi Dezyderego Chłapowskiego | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Powiat | |
Gmina | |
Wysokość |
80 m n.p.m. |
Liczba ludności (2007) |
760 |
Strefa numeracyjna |
65 |
Kod pocztowy |
64-000[2] |
Tablice rejestracyjne |
PKS |
SIMC |
0371854 |
Położenie na mapie gminy wiejskiej Kościan | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego | |
Położenie na mapie powiatu kościańskiego | |
52°03′43″N 16°49′10″E/52,061944 16,819444[1] |
Turew (dawniej Turwia) – wieś w Polsce w województwie wielkopolskim w powiecie kościańskim w gminie Kościan[3][4].
Wieś położona jest nad Racockim Rowem.
Integralne części wsi[edit | edit source]
SIMC | Nazwa | Rodzaj |
---|---|---|
0371860 | Ćwikłowo | część wsi |
Historia[edit | edit source]
W okresie Wielkiego Księstwa Poznańskiego (1815-1848) miejscowość wzmiankowana jako Turwia należała do większych wsi w ówczesnym pruskim powiecie Kosten rejencji poznańskiej[5]. Turwia należała do okręgu krzywińskiego tego powiatu i stanowiła siedzibę majątku, którego właścicielem był wówczas (1846) gen. Dezydery Chłapowski[5]. W skład majątku Turwia wchodziły także: Wronowo, Rombin oraz folwark Rombinek. Według spisu urzędowego z 1837 Turwia liczyła 444 mieszkańców, którzy zamieszkiwali 48 dymów (domostw)[5]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa leszczyńskiego.
We wsi były kręcone zdjęcia do polskiego serialu historycznego „Najdłuższa wojna nowoczesnej Europy” w reżyserii Jerzego Sztwiertni, wyprodukowanego przez Telewizję Polską w latach 1979-1981.
Zabytki[edit | edit source]
Najważniejszym zabytkiem we wsi jest barokowy pałac Chłapowskich z lat 1760-1770, otoczony XVIII-wiecznym parkiem krajobrazowym o powierzchni 21,9 ha. Przed rezydencją stoi głaz pamiątkowy ku czci Dezyderego Chłapowskiego – właściciela majątku, patrioty, twórcy wzorowego gospodarstwa rolnego i jednego z inicjatorów zasad pracy organicznej w Wielkopolsce. Do 2022 pałac mieścił Stację Badawczą Instytutu Środowiska Rolniczego i Leśnego PAN[6]. Z końcem października 2022 zespół pałacowy wraz z parkiem został przekazany Instytutowi Chemii Bioorganicznej PAN w Poznaniu[7].
Turew oraz okoliczne wsie zostały objęte ochroną jako Park Krajobrazowy im. gen. Dezyderego Chłapowskiego. Park ma powierzchnię 17 200 ha i został założony w 1992. W parku tym rosną pomnikowe drzewa, największy z nich, dąb szypułkowy, to także jeden z największych w Wielkopolsce okazów tego gatunku. Jego obwód w 2013 wynosił 800 cm. Obok znajduje się jeszcze jeden dąb, ale to już martwe drzewo, jego obwód wynosił 655 cm (także w 2013)[8].
Przypisy[edit | edit source]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 141629
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1302 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ a b GUS. Rejestr TERYT
- ↑ a b c Leon Plater: Opisanie historyczno-statystyczne Wielkiego Ksie̜ztwa Poznańskiego. Lipsk: Ksie̜garnia Zagraniczna (Librairie Étrangère), 1846, s. 215.
- ↑ praca zbiorowa, Słownik krajoznawczy Wielkopolski, PWN, 1992, s.282, ISBN 83-01-10630-1
- ↑ Zespół pałacowo-parkowy w Turwi. Instytut Chemii Bioorganicznej (dostęp 22.01.2024)
- ↑ Krzysztof Borkowski, Robert Tomusiak, Paweł Zarzyński. Drzewa Polski. 2016. PWN. s.212–213
Linki zewnętrzne[edit | edit source]
- Pałac w Turwi i jego mieszkańcy
- Pałac w Turwi – siedziba rodu Chłapowskich i świadek walk z zaborcą
- Archiwalne zdjęcia związane z miejscowością w bibliotece Polona